Eusko Jaurlaritzako Mugikortasun Jasangarriaren Sailak, Euskal Trenbide Sarearen eskutik, gaur arratsaldean irekiko du Xabier Zubiri plaza herritarrentzat. Plaza hori, ondoan dagoen Easo kalearekin batera, Topoaren trenbide-saihesbidearen obretako ‘zero gunea’ izan da, eraginei dagokienez. Kontxa Erdialdeko Topoaren geltoki berrira sartzeko ahoetako bat hartuko duen espazio berriak oinezkoen joan-etorria lehenetsiko du ibilgailuen trafikoaren aurretik.
Xabier Zubiri plazak 1.000 metro karratu inguruko azalera du, eta horietatik 150 lorategirako erabiliko dira. Zoladura nagusia granitozko baldosa da. Aisialdirako eremu horren antolamendu berriaren abiapuntua Zubieta kaleko galtzadaren trazaduraren aldaketa da, plazaren espazioa handitzeko.
Plazak 3 sarbide nagusi ditu: etorbiderako igarobide bat, oinezkoentzako beste pasabide bat Zaragoza plazarantz, eta azken sarbide bat Easo eta San Martzial kaleetarantz, koexistentziako igarobide altxatu zabal eta seguru baten bidez. Topoaren sarbideko ahoa babestuta geratuko da, Easo kaleko igogailua bezala, behin betiko errematatu arte.
Irekiera hori joan den udan egindakoei gehitu behar zaie, lehenik Easo kalean eta geroago San Bartolomen. Jarduketa horiei ondoko arteria batzuen aglomeratua gehitu zitzaien, eta horrek 2.500 metro karratu inguruko azalera gehitu zuen. Esku-hartze horiek San Martin kaleko bi tartetan egin ziren: Urbieta eta Easo kaleen artean, eta Getaria eta Hondarribia kaleen artean.
Topoaren Donostiako trenbide-pasaguneko obrek izan dituzten eragin garrantzitsuak pixkanaka arinduz doaz. Lugaritz-Mirakontxa tarteko 12.332 metro karratuko okupazioa libre dago jadanik. Bestalde, Mirakontxa-Easo tarteko lurzoruaren okupazioko 19.952 metro karratuetatik 3.720 libratu dira, gehienak hiriaren erdialdean; okupatuta dagoen gehiena, berriz, Pio Barojako eta Morlanseko ahokadurei dagokie.
Gaur goizean Xabier Zubiritik igaro den Susana Garcia Chueca Mugikortasun Jasangarriaren sailburuak azpimarratu duenez, Easo eta San Bartolome ondoan espazio berri hori irekitzea “benetako lasaitua izango da obraren fase guztiak zuzenean eta lehen lerrotik jasan dituzten inguruko biztanleentzat, merkataritza establezimenduentzat eta ostalarientzat”.
García Chuecak balioan jarri du trenbideko obrek hirigintza-berroneratzeko duten gaitasuna. “Alde batetik, garraio publiko jasangarria, irisgarria eta eraginkorra pertsona gehiagorengana hurbiltzeko aukera ematen dute, eta, bestetik, hiri atseginagoa egiten laguntzen dute, herritarrei leku gehiago eta autoei gutxiago ematen baitiete”.
“2026an zehar Topoaren saihesbidearen lurpeko hiru geltoki berriak zerbitzuan jartzeak Donostiako eta Gipuzkoako mugikortasunean mugarri bat ekarriko du, bai eta lurzorua libre uzteko aukera ere, Amarako trenbideen zabalgunea bezalako puntuetan espazio publiko eta etxebizitza berriak sortzea ahalbidetuz”.